Vakıf yöneticilerinin sorumlulukları

Vakıf Yöneticilerinin Sorumlulukları - Av. Ulya Selçuk http://www.yenigungazetesi.net/yazarlar/ulya-selcuk/degisen-hukuk-vakif-yoneticilerinin-sorumluluklari/225/ Vakfın bir yönetim organının olması şarttır. Ulaşmayı hedeflediği amaca göre sadece bir yönetim kurulunun varlığı yeterli iken, amaçları genişlediğinde, ayrıca bir karar ve denetim organı da oluşturabilmesi mümkündür. Buna ilişkin kanuni düzenlemeler şu şekildedir: Türk Medeni Kanunu’nun “Vakıf Senedi” başlıklı md. 106 uyarınca “Vakıf senedinde vakfın adı, amacı, bu amaca özgülenen mal ve haklar, vakfın örgütlenme ve yönetim şekli ile yerleşim yeri gösterilir”. Türk Medeni Kanunu’nun “Vakfın Örgütü” başlıklı md. 109 uyarınca “Vakfın bir yönetim organının bulunması zorunludur. Vakfeden, vakıf senedinde gerekli gördüğü başka organları da gösterebilir”. Vakıflar Kanunu md. 6/ 5 uyarınca da “Yeni vakıfların yönetim organı vakıf senedine göre oluşturulur ve bu vakıfların yönetim organlarında görev alanların çoğunluğunun, Türkiye’de yerleşik bulunması gerekir” denilmektedir. Tek organlı vakıflarda vakfın yönetimi organı, adı ister yönetim kurulu, ister mütevelliler heyeti v.b. olsun tek olup, karar ve yönetim yetkisi bir elde toplanmıştır. Basit bir yönetim yapısıdır; dar amaçlı vakıflarca tercih edilen bir organ türüdür. Vakıf Karar Organının Görevleri Yönetim organının genel anlamdaki görevleri resmi senette aşağıdaki şekilde belirlenebilir: Vakfı, amacının gerçekleşmesi için mevzuat ve resmi senet doğrultusunda vakfı yönetmek Vakfı temsil ve ilzam etmek Vakfın amacı doğrultusunda iç örgütlenmesini oluşturmak Vakfın malvarlığını ve gelirlerini basiretli bir tacir gibi yönetmek Vakfın faaliyet planı ve bütçesi ile çalışma raporu ve bilançosunu hazırlamak ve karar organına sunmak, tek organlı vakıflarda bunları hazırlattırıp onaylamak Vakıf iç denetçilerinin denetim sonuçlarının gereğini yapmak Yönetim organını/ kurulunu belirlemek/ seçmek Gerektiğinde yönetim organını veya üyelerinden birini/ bir kaçını görevden almak Vakfın idari personelini – müdür vs. gibi – görevlendirmek, gerektiğinde yetki devrinde bulunmak ve onun görevlerini belirlemek, görevden almak Gerektiğinde denetim kurulu/ denetçiyi belirlemek ve görevden almak Karar organından vefat, azil, hastalık, hacir altına alınma v. nedenlerle eksilen üyelerin yerini doldurmak yada karar organında yer alması düşünülenleri seçmek Vakıf kuruluş malvarlığı ve sonradan edinilen mallar hakkında yönetim organının tasarruf yetkisini belirlemek Vakfın faaliyet planı ve bütçesi hakkında karar vermek Vakfın çalışma raporu ve bilançosu hakkında karar vermek Yönetim kurulunu ibra etmek Vakfın resmi senedinin değiştirilmesi, vakfın feshi ve tasfiyesi konularında karar almak Vakıf Yöneticilerinin Hukuki Sorumluluğu Yönetim organının genel görev ve sorumlulukları ile ilgili olarak tüzel kişinin fiil ehliyetinin kullanılması hakkında Türk Medeni Kanunu md. 50’deki genel düzenleme şöyledir: “Tüzel kişinin iradesi, organları aracılığıyla açıklanır. Organlar, hukuki işlemleri ve diğer bütün fiilleriyle tüzel kişiyi borç altına sokar. Organlar, kusurlarından dolayı ayrıca kişisel olarak sorumludur”. 5737 sayılı Vakıflar Kanunu md. 10 uyarınca vakıf yöneticileri vakfın amacına ve yürürlükteki mevzuata uymak zorundadır. Bu zorunluluğa uymayan ile Vakfın amacı doğrultusunda faaliyette bulunmayan Vakfın mallarını ve gelirlerini amaçlarına uygun olarak kullanmayan Ağır ihmal ve kasıtlı fiilleriyle vakfı zarara uğratan Denetim makamınca tespit edilen noksanlık ve yanlışlıkları verilen süre içinde tamamlamayan, düzeltmeyen veya aykırı işlemlere devam eden Medeni hakları kullanma ehliyetini kaybeden veya görevini sürekli olarak yapmasına engel teşkil edece hastalığa veya maluliyete yakalanan Vakıf yöneticileri, meclisin vereceği karar dayalı olarak denetim makamının başvurusu üzerine vakfın yerleşim yeri asliye hukuk mahkemesince görevlerinden alınabilir. Telafisi imkansız sonuçlar doğurabilecek hallerde dava sonuçlanıncaya kadar, Meclis kararı üzerine denetim makamınca, vakıf yönetiminin geçici olarak görevden uzaklaştırılması ve kayyımca yönetilmesi ihtiyati tedbir olarak mahkemeden talep edilir. Görevinden alınan vakıf yöneticileri meclis üyesi olarak ve 5 yıl süreyle aynı vakfın yönetim ve denetim organında görev alamaz. Ayrıca c. ve e. bentlerinde belirtilen nedenlerle görevinden alınan vakıf yöneticileri başka bir vakfın yöneticisi ise o görevinden de alınmış sayılır ve 5 yıl süreyle hiçbir vakfın yönetim ve denetim organında görev alamaz. Vakıf yönetiminde yer alan kişiler ile vakıf çalışanları kusurlu fiilleri nedeniyle vakfa verdikleri zarardan sorumludur. Vakıf yöneticileri mahkeme kararı olmaksızın görevlerinden uzaklaştırılamazlar. Vakıf Yöneticilerinin Cezai Sorumluluğu 5737 sayılı Vakıflar Kanunu md. 11 uyarınca Genel Müdürlükçe yapılan tebligata rağmen, bu Kanun uyarınca istenen beyanname, bilgi ve belgeleri zamanında vermeyen, organların vakfiye veya vakıf senedine aykırı olarak toplanmasına sebebiyet veren veya gerçeğe aykırı beyanda bulunan vakıf yönetimine Genel Müdürlükçe her bir eylem için her yıl güncellenen idari para cezası verilir. İdari para cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde 30.03.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümlerine göre kanun yoluna başvurulabilir. Vakıf yöneticilerinin mal beyanı verme yükümlülüğü Vakıf yöneticileri, Vakıflar Yönetmeliği Ek-2’deki yıllık beyannameyi eksiksiz doldurup her takvim yılının ilk 6 ayı içerisinde bölge müdürlüğüne vermek ve elektronik ortamda göndermek zorundadırlar. Yeni vakıflar; şubelerinin muhasebe hesap planının vakıf merkezinin hesap planına uygun olmasını, yıl içindeki gelir ve giderlerini, yeni yıla devredecek makbuz bilgilerini ve mevcut paralarını gösteren yılsonu hesap durumlarını her yıl vakıf merkezine gönderilmesini, yıl sonunda şubenin mali tabloları ile vakıf merkezinin mali tablolarının konsolide edilmesini sağlarlar. Hangi hususlarda beyan verilir: Bağış ve yardımlar Vakıflar; yurtdışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan alacakları nakdi bağış ve yardımlar ile yurtdışındaki benzer amaçlı vakıf ve derneklere yapacakları nakdi bağış ve yardımları banka aracılığı ile yaparak bir ay içerisinde bölge müdürlüğüne bildirirler. Yurtdışından bağış ve yardım alan vakıflar, Vakıflar Yönetmeliği Ek-3’teki formu, yurtdışına bağış ve yardım yapan vakıflar ise Vakıflar Yönetmeliği Ek-4’deki formu iki nüsha olarak doldurup 1 ay içerisinde ilgili bölge müdürlüğüne verirler. Bildirim formuna yetkili organın karar örneği, varsa bu konuda düzenlenen protokol, sözleşme ve benzeri belgelerin örnekleri de eklenir. Bildirimin bölge müdürlüğü tarafından onaylı bir örneği ilgili bankaya verilmek üzere başvuru sahibine verilir. Alınan bildirim ve eklerin birer adedi bölge müdürlüğünce Genel Müdürlüğe gönderilir. Taşınmaz mal bildirimleri Vakıflar, iktisap ettikleri veya değiştirdikleri taşınmazlarla ilgili bilgileri tapuya tescilden itibaren bir ay içerisinde Vakıflar Yönetmeliği Ek-5’deki formu doldurarak bölge müdürlüğüne vermekle yükümlüdürler. İktisadi işletme ve şirket kurulması İktisadi işletme ya da şirket kuran veya kurulmuş herhangi bir şirkete iştirak eden vakıflar, Vakıflar Yönetmeliği Ek-6’daki formu doldurarak bir ay içerisinde ilgili bölge müdürlüğüne gönderirler. Herhangi bir şirket hissesini satan ve şirket ortaklığından ayrılan veya şirketini tasfiye eden vakıflar, bölge müdürlüğüne bildirimde bulunurlar. İç Denetim Raporu Vakıf yöneticileri, yıl sonundan itibaren 6 ay içerisinde yapılacak iç denetim rapor ve sonuçlarını Vakıflar Yönetmeliği’nin ekindeki forma uygun olarak düzenleyerek, takip eden 2 ay içerisinde ilgili bölge müdürlüğüne göndermekle yükümlüdür. Adres ve Vakıf Yöneticilerinin Değişikliği Senet değişikliğini gerektirmeyen aynı yerleşim yeri içerisinde yapılacak adres değişikliğinin değişiklik tarihinden itibaren yönetim organına seçilenlerin isimleri ile tebligata esas adreslerinin ise seçim tarihinden itibaren 15 gün için ilgili bölge müdürlüğüne bildirilmesi gerekir (Vakıflar Yönetmeliği md. 9). Vakıflar Yönetmeliği’nin ekinde verilen düzenlenmesi zorunlu örnek formları Ek-1 Formu: Şube ve Temsilcilik Açılış/Kapanış Bildirimi Ek-2 Formu: Yıllık Beyanname Ek-3 Formu: Yurtdışı Bağış Alma Ek-4 Formu: Yurtdışı Bağı Yapma Ek-5 Formu: Taşınmaz Bildirimi Ek-6 Formu: İktisadi İşletme ve Şirket Kurma Bildirimi Ek-7 Formu: İç Denetim Raporu Bildirimlerin Elektronik Ortamda Yapılması Vakıflarla ilgili bilgilerin elektronik ortamda doğru ve güncel olarak hızlı bir şekilde takibinin yapılabilmesi ve E-devlet projeleri kapsamında gerekli bilgilerin paylaşımı için Vakıf Bilgi Yönetim Sistemi (VBYS) oluşturulmuş olup, vakıf yetkilileri Vakıflar Bölge Müdürlüklerinden aldıkları şifre ve yazılı bildirimlere ek olarak bu sistem aracılığı ile de bildirim yapmak zorundadır. 2014 yılından itibaren, yıllık beyanname, şube-temsilcilik açılık-kapanış bildirimi yalnızca sistem üzerinden gönderilecek, yazılı kağıt olarak teslim edilmeyecektir. Yurtdışı bağış/ yardım alma, yurtdışına bağış/ yardım yapma bildirimi, taşınmaz mal bildirimi, iktisadi işletme/ şirket kurma bildirimi, iç denetim raporu, adres değişiklikleri, yönetici değişiklikleri, sistem üzerinden gönderileceği gibi ayrıca imzalı kağıt belge olarak da teslim edilmesi gerekmektedir. Beyanname ve bildirimlerin incelenmesi Yapılan tebligata rağmen, vakıflardan istenen beyanname ve bildirimlerin verilmemesi veya eksik verilmesi hallerinde Vakıflar Kanununun 11 inci maddesi gereğince idari para cezası uygulanır. Bölge müdürlüğünce beyanname ve bildirimlerin birer örneği Genel Müdürlüğe gönderilir.